W ciągu I połowy XIX wieku uzdrowisko Cieplice było licznie odwiedzane przez Polaków z Wielkopolski i ówczesnego Królestwa Kongresowego. Z dobrze zachowanych książek meldunkowych cieplickich kuracjuszy, które były prowadzone niezmiernie dokładnie i z pruską sumiennością wynika, że 1819 rok był szczególnie wyjątkowy, jeśli chodzi o liczbę odwiedzających uzdrowisko.

W cieplickiej książce meldunkowej za 1819 rok zapisanych jest 692 kuracjuszy ''I klasy", którym towarzyszyło 436 członków rodziny i 495 osób służby oraz 415 kuracjuszy "II klasy", którym towarzyszyło 25 członków rodziny i 6 osób służby. Osobną klasę stanowili czeladnicy, rzemieślnicy, inwalidzi i ubodzy Żydzi. Kuracjusze z zagarniętych ziem polskich to tylko osoby ''I klasy", za wyjątkiem dwóch (z Warszawy i Lubina).

W spisie cieplickich kuracjuszy pominięto imiona, natomiast przy kuracjuszach "I klasy" podane zostały pełne tytuły i stanowiska. Niestety nazwiska polskie są poprzekręcane, jedynie nieznaczna liczba nazwisk zapisana jest poprawnie.

Przykłady osób, którzy odwiedzili uzdrowisko Cieplice z zapisanym lub przekręconym nazwiskiem w książce meldunkowej:

• Herr Pelczynsky, asesor Komisji Wojewódzkiej w Kaliszu (pobyt od 5 lipca do 10 sierpnia)

• Herr Capitain von Balukiewicz z Warszawy (pobyt od 6 lipca do 15 sierpnia)

• Herr Grafvon Mięrczynski z Trąmpczyn in Königreich Pohlen (pobyt od 19 lipca do 7 sierpnia)

• Herr von Drążkowsky z Warszawy (pobyt od 21 maja do 19 czerwca, po czym wyjazd do Dusznik)

• Herr Graf Raczynsky z Poznania (pobyt od 30 maja do 26 czerwca)

• Herr Graf von Skórzewsky z Lubostronia (Bromberger Departament) z pięciu członkami rodziny płci żeńskiej, między innymi z panną von Garczyńską i z pięciu osobami służby (pobyt od 31maja do 16 czerwca)

• właściciel ziemski v. Dembinsky z Poznania (pobyt od 8 czerwca do 12 lipca, po czym wyjazd do Berna w Szwajcarii)

• Herr von Domsky z Warszawy z trzema członkami rodziny (pobyt od 16 czerwca do 19 sierpnia)

• Herr Obrist Leutenant von Paszkowsky z polskiej gwardii przybocznej grenadierów z Warszawy (pobyt od 23 czerwca do 2 sierpnia)

• Herr von Lamparsky z Warszawy (pobyt od 30 czerwca do 24 sierpnia)

• Herr Klokocki, inspektor celny z Wieruschau w Królestwie Polskim (pobyt od 5 lipca do 10 sierpnia)

• rotmistrz von Slugocki z Krotoszyna (pobyt od 12 lipca do 9 sierpnia)

• właściciel ziemski von Ziminsky z Piotrkowa (pobyt od 12 lipca do 10 sierpnia)

• Herr Medicinal Rath Bednarczyk z Kalisza (pobyt od 13 lipca do 12 sierpnia)

• właściciel ziemski v. Brzesky z Międzylisie wWielkopolsce (pobyt od 16 lipca do 4 sierpnia)

• Herr Obrist Leutenant von Stamirowsky z Resen w Królestwie Polskim (pobyt od 17 lipca do 14 sierpnia)

• notariusz Foborsky ze Śremu w Wielkopolsce (pobyt od 17 lipca do 12 sierpnia)

• rotmistrz von Pleszynsky z Warszawy (pobyt od 18 lipca do 18 sierpnia)

• Herr von Ostrowsky z Warszawy (pobyt od 22 lipca do 25 sierpnia)

• pani von Zaiączeck z Kalisza z dwojgiem służby (pobyt od 27 lipca do 27 sierpnia)

• właściciel ziemski von Zychlinsky z Kurowa w Wielkopolsce (pobyt od 2 sierpnia do 29 sierpnia)

• Herr Cassen Rendant von Jędrychowskyi ze Wschowy w Wielkopolsce

• Herr von Morawsky z Beleczyn w Wielkopolsce (pobyt od 23 sierpnia do 6 września)

• właściciel ziemski v. Topinsky z Tarnowa w Wielkopolsce (pobyt od 3 września do 18 września)

• właściciel ziemski von Rogalinsky z Piersko w Wielkopolsce (pobyt od 1 sierpnia do 29 sierpnia)

Przykłady osób, którzy odwiedzili uzdrowisko Cieplice z poprawnie zapisanym nazwiskiem w książce meldunkowej:

• Pani hrabina Potocka z Warszawy z jednym mężczyzną i sześciorgiem służby (pobyt od 2 czerwca do 24 czerwca).

• Pani Lewandowska z Warszawy z p. Domsky'm (pobyt od 16 czerwca do 19 sierpnia, po czym udał się do uzdrowiska Altwasser pod Wałbrzychem)

• Pan Kamienicki, były polski kapitan z Warszawy (pobyt od 28 czerwca do 14 sierpnia, po czym udał się do uzdrowiska Altwasser pod Wałbrzychem)

• Pan Stawiski, ziemianin z Kaliskiego (pobyt od 11 czerwca do 10 sierpnia)

• porucznik Przechadzki z I polskiego pułku piechoty w Warszawie (pobyt od 27 czerwca do 3 sierpnia)

• profesor i poeta Brodziński z Warszawy w towarzystwie artysty Kudlicza (pobyt od 18 sierpnia do 31 sierpnia)

Wśród kuracjuszy, którzy w 1819 roku odwiedzili Cieplice byli oczywiście Niemcy, między innymi E.T.A. Hoffmann, znany niemiecki pisarz romantyczny wraz z żoną Michaliną, rodowitą Polką z Poznania. Zamieszkali u niejakiego Ledera w dniach od 17 lipca do 6 września.

Jednoosobowa dobra kwatera kosztowała wówczas w Cieplicach talara tygodniowo, a skromne miejsce do spania od czterech do ośmiu ówczesnych groszy tygodniowo.

Natomiast hrabina Potocka za kwaterę w klasztorze płaciła 19 talarów i 16 groszy tygodniowo, co znacznie przewyższało koszty w mieszkaniu prywatnym.

Na podstawie artykułu w Nowinach Jeleniogórskich nr 37 (640) z 1970 roku

B.W.