Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela w Jeleniej Górze-Cieplicach
W 1175 roku księżą Bolko Wysoki buduje dla potrzeb miejscowej ludności drewnianą kaplicę pw. św. Jana Chrzciciela. W 1281 roku książę jaworski Bernard podarował osadę Cieplice Joannitorn ze Strzegomia. W 1403 roku ówczesny właściciel Cieplic Gotsche II Schoff sprowadza do Cieplic Cystersów z Krzeszowa, który prowadzą tu pracę duszpasterską aż do kasaty w 1810 roku. Po kasacie Cystersów duszpasterstwo obejmują kapłani diecezjalni z Wrocławia. Od 1945 roku pracę duszpasterską prowadzą Pijarzy.
Pierwotny kościół wzmiankowany był już w 1318 roku. Obecny kościół wzniesiono po pożarze w 1atach 1712–1714 w stylu barokowym według projektu architekta Kaspra Jentscha z Jeleniej Góry. Kościół konsekrowano w 1736 roku. Jest budowlą założoną na planie prostokąta o prostych elewacjach rozczłonkowanych pilastrami. Sama budowla przylega do klasztoru z XVI wieku, która jest jednonawowa nakryta sklepieniem kolebkowym z ołtarzem głównym i ośmioma bocznymi, szeregiem bocznych kaplic, emporami i marmurową chrzcielnicą. Wyposażenie wnętrza z lat 1714–1793 zachowało jednolity barokowy charakter. Urzeka przepychem rzeźb i złoceń.
Najcenniejszymi zabytkami w kościele są: obraz Najświętszej Marii Panny Królowej Świętych pędzla Michała Willmanna z 1687 roku zdobiące ołtarz główny, który jest flankowany rzeźbami św. św. Piotra, Jana Chrzciciela, Jana Ewangelisty i Pawła. Znajdują się tam również trzy duże obrazy pod chórem organowym pędzla Johanna Franza Hoffmanna (ucznia Willmanna, jednego z najznamienitszych malarzy barokowych Śląska) z 1736 roku, zatytułowane Modlitwa w Ogrójcu, Opłakiwanie i Chrystus w Otchłani. Ambona polichromowana i złocona z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia patronów kościoła, ołtarz 14 Orędowników z 1716–1717. Między filarami w emporach znajduje się 12 obrazów przypisywanych Willmannowi i rokokowy portal zewnętrzny z 1779 roku. Na wschodniej fasadzie są nagrobki Polaków: W. Mielęckiego z 1829 roku i T. Rzepeckiego z 1838 roku. Elewacja boczna mieści portal ozdobiony kamienną rzeźbą z 2 połowy XVIII wieku, przedstawiającą Madonnę z Dzieciątkiem i adorujących aniołów. Powyżej w niszach znajdują się figury św. Gotarda i Placyda, a między nimi pozostałości dawnego zegara słonecznego w postaci płaskiej wnęki z plastycznym wyobrażeniem Trójcy Świętej. W zakrystii przechowywana jest XVIII-wieczna monstrancja oraz dwa kielichy mszalne z 1618 roku i końca XVII wieku. Pod kościołem znajduje się krypta z trumnami wrocławskiego Filipa Gotharda Schaffgotscha.
Wieża, wznosząca się oddzielnie nad bramą wejściową z jednym dzwonem, pochodzi z 1710 roku. Obok niej w wewnętrznej części muru przykościelnego znajduje się 16 nagrobków rodziny Schaffgotschów z 1at 1579–1624, przywiezionych z Radomierza po rozbiórce tamtejszego kościoła w 1849 roku. Portal bramy ogrodowej wieńczy rokokowa rzeźba Adoracji Najświętszego Sakramentu z 1781 roku, uwielbiana przez św. Bernarda i św. Juliannę, która jest dziełem krzeszowskiej szkoły rzeźbiarskiej. Na samym dziecińcu znajduje się barokowa kolumna wotywna ozdobiona rzeźbą św. Floriana z 1713 roku. W północnej części dziedzińca w miejscu powalonej lipy w 1697 roku postawiono figurę Trójcy Świętej z 1724 flankowaną figurami św. Huberta z 1785 i św. Sebastiana z 1786,
W 1960 roku artysta Jan Serafin przeprowadził konserwację ołtarzy i zabezpieczył przed kornikiem. W latach 1960–1964 uzupełniono pokrycie dachowe, otynkowano i pomalowano elewacje zewnętrzne oraz założono instalację głośnikową. W 1966 roku zainstalowano nowe oświetlenie kościoła. W 1968 roku zrobiono stylowe drzwi wahadłowe przy wejściu do kościoła oraz gruntownie odnowiono polichromię wnętrza. W 1969 roku uruchomiono na wieży dzwon i zegar przy pomocy prądu elektrycznego oraz położono nową posadzkę.
Księgi metrykalne chrztów prowadzone są od 1843 roku, ślubów od 1833 roku i zgonów od 1866 roku, natomiast kronika parafialna od 1963 roku.
B.W.
